Uit
artikelen komt naar voren dat lichaamsbeharing een biologische functie heeft
bij het reguleren van de lichaamstemperatuur. Haar kan dienen als een soort
‘vacht’ om het lichaam warm te houden en te beschermen, want tussen de haren
staat de lucht stil waardoor het isolerend werkt. Lichaamsbeharing kan ook
helpen bij de afkoeling van het lichaam door te zweten. In deze tijd
houden mensen zich echter warm met kleding, dus heeft lichaamsbeharing nog wel
een praktisch nut?
Op deze
vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Sommige onderzoekers geven aan dat
lichaamsbeharing steeds minder wordt, maar dat er geen logische verklaring voor
te vinden is waarom bijvoorbeeld okselhaar en schaamhaar blijft bestaan. Andere
onderzoekers beweren dat okselhaar en schaamhaar kunnen dienen om je
lichaamsgeur te verspreiden. In het schaamhaar zijn feromonen opgeslagen, dit
zijn geurstoffen die aangeven wanneer iemand vruchtbaar is. Deze geurstoffen
worden afgegeven en kunnen van invloed zijn op seksuele aantrekkingskracht
tussen personen. Ook kan
lichaamsbeharing en dan met name okselhaar en schaamhaar, zorgen voor minder
wrijving van de huid tegen de huid.
Vele
theorieën zijn te vinden over de functie van behaardheid bij mannen. Zo heeft
een Amerikaanse psychiater onderzocht dat er een relatie bestaat tussen
behaardheid van mannen en intelligentie. Een hormoon dat een rol speelt bij
beharing zou volgens deze psychiater ook een rol spelen bij de ontwikkeling van
intelligentie.
Verliezen we
door ons lichaamshaar weg te scheren deze (biologische) functies?
Het haarloze lichaam omdat we
willen samensmelten met de virtuele wereld en technologie?
Smelik
benoemt de cyborg; de mens/machine. Een machine heeft geen haar en het gladde
oppervlak van een machine heeft een zekere erotische aantrekkingskracht. De
gepolijste perfectie van de machine maakt haarloosheid tot een ideaal. Dit
ideaal werd in de afgelopen decennia een dominant beeld in de populaire
cultuur, zoals science fiction, computer games, digitale kunst, maar ook in
reclame en modefotografie. Door dit ideaal van het haarloze lichaam vervaagt de
grens tussen mens en machine. Een reclame van een scheerapparaat van Philips
geeft dit goed weer.
In
de jaren ’80 was er de ‘hardware’ cyborg, gespeeld door acteurs zoals Arnold
Schwarzenegger en Dolph Lundgren, waarbij het gladde en goedgebouwde lichaam
van een bodybuilder samen komt met het glanzende oppervlakte van een machine. In
de jaren ’90 is er de ontwikkeling naar de ‘software’ cyborg dat een mengsel is
van mens en een digitaal programma, gespeeld door acteurs zoals Keanu Reeves en
Jude Law. Hierin wordt een nieuw, metroseksueel manbeeld geschetst: minder
macho, met minder ontwikkelde spieren en een zacht en glad lichaam. Een cyborg
kan hardware en software zijn, maar geen ‘wetware’. Met wetware wordt al het
bloederige en slijmerige dat onmiskenbaar tot een menselijk lichaam behoort
bedoeld en waar we van walgen of griezelen; haar dus.
In
de beeldcultuur was er een technologische reden voor haarloosheid. Aanvankelijk
was het namelijk moeilijk om haar of vacht digitaal na te bootsen. Om die reden
hadden de eerste digitale films insecten of speelgoed als hoofdpersonen en werd
daarmee de haarloze ‘look’ verder versterkt. Nu is dat niet meer aan de orde en
wordt de digitale technologie gebruikt om het menselijk lichaam zo te
manipuleren dat het er altijd volmaakt uitziet.
Films
en foto’s zeggen veel over onze idealen, echter blijft het een fantasiewereld
dat fysiek onmogelijk is. Volgens Smelik loopt het beeld dat regisseurs van
cyborgs schetsen op de werkelijkheid vooruit. Zij benoemt het ‘virtualisering’
van het lichaam: het lichaam wordt virtueel, onecht en onmogelijk. Social media
en games zijn een teken van ons verlangen naar een virtueel leven waarin een
perfect beeld van jezelf kan worden geschept of waar je een heel ander leven
kan leiden. In dat leven is alleen plek voor perfecte lijven en niet voor
rommelige haren, rimpels, vlekjes en puistjes. Een voorbeeld hiervan is
Angelina Jolie die bekend werd als Lara Croft in Tomb Raider gebaseerd op een
computerspel.
Angelina Jolie Tomb Raider
Lare Croft Tomb Raider
Herken
jij de haarloze trend in de virtuele wereld en technologie? En denk jij, even
sterk als Smelik, dat dit van invloed is geweest op de huidige haarloosheidsideaal?
